«بُزفند»؛ حیوان بسیار کمیاب و عقیمی که حاصل جفت‌گیری بز و گوسفند است

راز بقا: در حالی که گوسفند و بز مشابه هستند و می‌توانند جفت شوند، اما آن‌ها به جنس‌های مختلفی در زیر خانواده Caprinae از خانواده Bovidae تعلق دارند. گوسفندان متعلق به جنس Ovis هستند و دارای ۵۴ کروموزوم هستند، در حالی که بز‌ها متعلق به جنس Capra هستند و ۶۰ کروموزوم دارند. فرزندان جفت گوسفند و بز معمولاً مرده به دنیا می‌آیند. علیرغم چرای مشترک گسترده بز‌ها و گوسفندها، هیبرید‌ها بسیار نادر هستند که نشان دهنده فاصله ژنتیکی بین این دو گونه است. آن‌ها را نباید با «کیمارا» یا آمیژه یا به تعبیری لقاح مصنوعی گوسفند و بز که به طور مصنوعی از ترکیب جنین بز و گوسفند ایجاد می‌شود، اشتباه گرفت.

به گزارش راز بقا، اعتقاد دیرینه‌ای به هیبرید‌های گوسفند و بز وجود دارد که احتمالاً به دلیل شباهت این حیوانات به یکدیگر است. برخی از گونه‌های اولیه گوسفند ممکن است به اشتباه به عنوان بز شناخته شوند.

ظاهراً اکثر هیبرید‌های گوسفند و بز در جنینی می‌میرند. پستانداران نر دورگه اغلب عقیم هستند و پدیده‌ای به نام «قانون هالدان» را نشان می‌دهد. «پدیده هالدان» ممکن است حتی زمانی که گونه‌های والد دارای تعداد کروموزوم‌های یکسانی هستند، مانند اکثر هیبرید‌های گونه‌های گربه، اعمال شود. گاهی اوقات زمانی که تعداد کروموزوم گونه متفاوت است قانون هالدان اعمال نمی‌شود، مانند اسب وحشی (تعداد کروموزوم = ۶۶) با اسب‌های خانگی (تعداد کروموزوم = ۶۴). 

+ درباره حیوان هیبریدی «هولفین» چه می‌دانید؟

به گزارش راز بقا؛ باروری هیبرید ماده با افزایش واگرایی در شباهت کروموزومی بین گونه‌های مادری کاهش می‌یابد. احتمالاً این به دلیل مشکلات عدم تطابق در طول میوز و تولید تخم‌هایی با مکمل‌های ژنتیکی نامتعادل است. با این حال، یک هیبرید قوچ نر – میش ماده متولد سال ۲۰۱۴ به دلیل عوارض مربوط به بارداری در سال ۲۰۱۸ مرد و این سوال را ایجاد کرد که آیا ترکیب والد - گونه بر باروری هیبریدی تأثیر دارد یا خیر.

تجزیه و تحلیل خون یک هیبرید قوچ نر و میش ماده و والدین آن انحرافات قابل توجهی را از طرح‌های چاپی توصیف‌شده قبلی و سهم بیشتری از ژنوم بز به ژن‌های بیان شده در خون هیبرید نشان داد. به دلیل ژنوم مشترک، هیبرید قوچ نر – میش ماده دارای ۸۷۰ ژن مشترک با بز مادر و ۳۶۸ ژن با گوسفند پدر است.

هیبرید گوسفند - بز از ترکیب جنین یک بز و یک گوسفند تولید می‌شود. حیوان حاصل دارای سلول‌هایی با منشاء گوسفند و بز است. آمیژه یا کیمارای گوسفند و بز نباید با هیبرید گوسفند و بز اشتباه گرفته شود، که ممکن است زمانی که بز با گوسفند جفت می‌شود، ایجاد شود. اولین آمیژه گوسفند و بز توسط محققان موسسه فیزیولوژی حیوانات در کمبریج انگلستان با ترکیب جنین گوسفند با جنین بز ایجاد شد. آن‌ها نتایج خود را در سال ۱۹۸۴ گزارش کردند. آمیژه موفق موزاییکی از سلول‌ها و بافت‌های بز و گوسفند بودند.

ویژگی‌های ژنتیکی «بزفند»

در یک کایمرا یا آمیژه، هر مجموعه‌ای از سلول‌ها (خط نطفه) هویت گونه خود را حفظ می‌کند، به جای اینکه نوع میانه بین گونه‌های والدین باشد. از آنجایی که آمیژه حاوی سلول‌هایی از (حداقل) دو جنین متفاوت از نظر ژنتیکی است و هر یک از آن‌ها با لقاح یک تخمک توسط یک سلول اسپرم به وجود آمده‌اند، (حداقل) چهار والدین ژنتیکی دارد. در مقابل، یک هیبرید تنها دو والد دارد. اگرچه سلول‌های منفرد در آمیژه‌های بین گونه‌ای کاملاً از یکی از گونه‌های جزء هستند، رفتار آن‌ها تحت تأثیر محیطی است که در آن قرار دارند. آمیژه‌های گوسفند و بز چندین تظاهر در این مورد ارائه کرده‌اند. بارزترین آن این بود که نواحی پشمی آنها، دسته‌هایی از پشم بز (نوع آنگورا) با پشم گوسفند معمولی مخلوط می‌شد، حتی اگر نژاد بز مورد استفاده در آزمایش‌ها هیچ گونه پشمی نداشت.

بیشتر بخوانید:

گوسفند «موفلون»؛ گوسفند بومی اصفهان و لار که جد همه گوسفندان جهان است!

«گوسفند مارکوپولو»؛ گوسفند وحشی افغانستانی که آمریکایی‌ها برای کشتنش ۴۰ هزار دلار خرج می‌کنند!

«بزوار»؛ بز ایرانی ماقبل تاریخ که آمریکایی‌ها برایش سر و دست می‌شکنند

مارخور؛ «بز» پاکستانی معروف به «پیرمرد کوهستان» که تُف‌اش ارزش طلا دارد!

آمیژه یا کیمارای گوسفند و بز به عنوان یک قاعده کلی ممکن است بارور فرض شود، با محتویاتی که در مورد آمیژه‌ها به طور کلی اعمال می‌شود (که باز هم نشان می‌دهد که جنین‌های والد ممکن است از جنس متفاوت بوده باشند، به طوری که حیوان، جدا از آمیژه‌ای، ممکن است اینترسکس نیز باشد). اما مطابق با ماهیت موزاییکی (برخلاف هیبریدی) کیمارای بین گونه‌ای، هر اسپرم یا سلول تخمکی که تولید می‌کند باید از انواع گوسفند یا بز خالص باشد. اینکه آیا در واقع سلول‌های زایای زنده هر دو گونه ممکن است در یک فرد تولید شده باشند یا نه، ناشناخته است. 

اصطلاح شوت (Shoat) یعنی ترکیب بز نر و گوسفند ماده گاهی برای هیبرید‌های گوسفند و بز و آمیژه بین این دو استفاده می‌شود، اما این اصطلاح بیشتر به معنای «خوکچه جوان» است.

هیبرید بز و گوسفند یا همان بزفند به قدری نادر است که هر ۱۰ سال یک بار اخبار حول و حوش آن منشتر می‌شود. اکثر بزفند‌های مشکوک، پس از آزمایش، ثابت می‌کنند که فقط بز یا گوسفند با ویژگی‌های عجیب و غریب هستند. 

در حالی که گوسفند‌ها و بز‌ها ممکن است از نظر ساختار، اندازه و ظاهر بسیار شبیه به هم به نظر برسند، آن‌ها چندان به هم وابسته نیستند. آن‌ها از همان خانواده Caprinae یا گونه گاو هستند، اما جایی تفاوت این دو آشکار می‌شود که بز‌ها کاپرین و گوسفند‌ها «اُویس» هستند. گوسفند‌ها ۵۴ کروموزوم دارند، اما بز‌ها ۶۰ کروموزوم دارند. به دلیل این تفاوت در تعداد کروموزوم ها، فرزندان آن‌ها به ندرت تا زمان تولد زنده می‌مانند و معمولاً سقط می‌شوند. حتی آن‌هایی که به دنیا می‌آیند به ندرت عمر طولانی دارند. 

«اسپرینگ رز»؛ بزفند آمریکایی که به شکل عجیبی زنده ماند

اسپرینگ رز که از هیبرید بین یک گوسفند و یک بز به دنیا آمده با ۵۷ کروموزوم رشد می‌کند و شواهد نشان می‌دهند که رشد خوبی دارد. او تمام نشانه‌های توانایی زندگی طولانی و سالم را نشان می‌دهد. معلوم نیست که آیا او قادر به تولید مثل خواهد بود یا خیر. در حالی که بسیاری از هیبرید‌های حیوانی عقیم هستند، برخی از هیبرید‌ها به شکل مستند نشان داده شده که حداقل می‌توانند باردار شوند.

«اسپرینگ رز» از چند جهت معجزه است. معجزه اول این بود که او تا زمان تولد زنده ماند. این هم یک معجزه بود که او از یک زایمان دردناک با یک مادر کوچک جان سالم به در برد. معجزات به همین جا ختم نمی‌شود و شواهد نشان داده که بزفند «اسپرینگ رز» اکنون دوران رشد خود را به سلامت و بدون هیچ مشکلی می‌گذراند. این در حالیست که بزفند متولد شده تاکنون یا در دوران نوزادی مرده‌اند و یا اینکه مرده به دنیا آمده‌اند. معجزه این بزفند آمریکایی زمانی تکمیل می‌شود که او باردار شود و تولید مثل کند. هنوز معلوم نیست که آیا این اتفاق خواهد افتاد یا نه. 

چند مورد مستند دیگر از تولد بزفند واقعی وجود داشته است، از جمله بزفندی به نام «Butterfly» که در ۲۸ جولای سال ۲۰۱۴ متولد شد و یک هیبرید گوسفند و بز آفریقایی به نام «Toast of Botswana». ادعای بسیاری درباره تولید بزفند وجود داشته، اما بررسی ژنتیکی نشان می‌دهد که آن‌ها یا بز هستند یا گوسفند؛ بنابراین تشخیص اینکه یک بزفند متولد شده یا نه نیاز به بررسی DNA دارد.